SOĞUK ALGINLIĞI İLAÇLARININ İÇERİSİNDE BULUNAN PSÖDOEFEDRİN TEHLİKESİ
Soğuk algınlığı, hastanın belirtilerine yönelik tedavi edilen oldukça sık karşılaşılan bir hastalıktır. Psödoefedrin hidroklorür, soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan semptomatik ilaçlarda, tek başına ya da analjezik, antitussif, antihistaminik gibi ilaçlarla kombinasyon halinde bulunur. Psödoefedrin, hem alfa hem de beta agonisti bir sempatomimetiktir. Soğuk algınlığı tedavisinde lokal vazokonstrüksiyon ve ödem azaltıcı etkilerinden dolayı nazal dekonjestan olarak kullanılmaktadır.
Psödoefedrin içeren müstahzarlar soğuk algınlığında sıklıkla reçete edilmekte ve reçetesiz olarak eczanelerden temin edilebilmektedir. Ancak psödoefedrin içeren müstahzarlar hastanın durumu göz önünde tutularak gerekliyse verilmelidir. Eğer gerekli değilse nazal dekonjestan içeren ilaçlar hekim tarafından reçete edilmemeli ve eczacılar tarafından her isteyen hastaya reçetesiz satılmamalıdır. Hastaya bunun sebep olabileceği olumsuzluklar konusunda mutlaka hasta eğitimi yapılmalıdır.
Psödoefedrin sempatomimetiktir yani adrenerjik sistemi aktive eder dolayısıyla kan basıncını artırarak tansiyon yükselmesine sebep olur; bu, hipertansiyon hastaları için bir risktir; ayrıca aritmi, çarpıntı taşikardi gibi kardiyovasküler sorunlara yol açabilir. Bu durum özellikle temelde yatan kardiyovasküler hastalığı olan kişilerde daha büyük risk teşkil eder hatta koroner arter spazmı, kardiyak aritmi, myokard enfarktüsüne varacak kadar tehlikeli olabilir. O nedenle psödoefedrin içeren ilaç yazılmadan veya eczaneden verilmeden önce hastaya hastalık öyküsü ve kullandığı ilaçlar mutlaka sorulmalıdır. Hipertansiyon, diabetes mellitus, hipertiroidi ve koroner arter hastalığında kullanılması risklidir.
Psödoefedrin adrenerjik agonist olduğu için pozitif inotropik etkilidir; santral sinir sistemi stimülasyonuna sebep olur; bu da epilepsi hastalarında epileptik nöberlerin tetiklenmesine yol açabilir. Bu nedenle epilepsi hastalarında kullanılması risklidir.
Bunların yanında bulantı, kusma, diyare, karın ağrısı ve üriner retansiyon diğer yan etkileridir. Ayrıca bağımlılık oluşturma potansiyeli olduğu için risk olmayan kişilerde de her soğuk algınlığında kullanılmaması önerilir.
Hastaya psödoefedrin verileceği zaman kar-zarar oranına bakılmalı ve ona göre verilmelidir, eğer hastanın durumuna göre verilmesi riskliyse nazal dekonjestan içermeyen başka semptomatik ürünler verilebilir.
Kaynak:
- Aypak C, Türedi Ö, Yüce A ve Görpelioğlu S. Soğuk Algınlığı Tedavisinde Kullanılan Psödoefedrin’in Önemli Bir Yan Etkisi: Ventriküler Aritmi. Cukurova Medical Journal 2013; 38 (3): 506-510.
- Kutluhan S, Özen A, Gökalp O ve Gültekin F. Psödoefedrin ile Tetiklenen Epileptik Nöbet. Türk Nöroloji Dergisi 2008;14 (5): 357-359.
- Aypak C, Yüce A, Biçer Şahin B, Yıkılkan H ve Görpelioğlu S. Sekiz yaşındaki bir kız çocuğunda psödoefedrin kullanımına bağlı gelişen ventriküler aritmi. Smyrna Tıp Dergisi 2012; 6.
0 yorum