ACİL ORAL KONTRASEPTİFLERİN YAN ETKİLERİ VE HASTA EĞİTİMİ
Acil oral kontrasepsiyon korunmasız ya da kontrasepsiyonun başarısız olduğu bir cinsel ilişkiden sonra, gebelik başlamadan uygulanan kontrasepsiyon yöntemidir. Acil kontrasepsiyonun cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa süre içinde uygulanması gereklidir.
Bu yöntemin etkinliğinin korunmasız ilişkinin üzerinden geçen zamanın uzaması ile birlikte giderek azaldığı bilinmektedir, çalışmalar acil kontrasepsiyonun ilişkiden sonra 3-5 gün içinde (72-120 saat) etkili olduğunu göstermiştir. Ancak acil kontrasepsiyonun modern kontraseptif yöntemler kadar etkili olmadığı bilinmelidir.
Bu rutin bir kontrasepsiyon yöntemi değildir, bu amaçla kullanılmamalıdır; ciddi hormon dengesizliğine sebep olur.
Acil kontrasepsiyon korunmasız veya yetersiz korunmalı cinsel ilişkiden sonra uygulanır. Yetersiz korunma kondomun uygunsuz kullanımı, yırtılması, kayması; KOK veya minihap kullanımının unutulmuş olması; kontraseptif enjeksiyon zamanında gecikme; rahim içi araç dislokasyonu; spermisidlerin yanlış kullanımı gibi sorunları içerir. Acil kontrasepsiyon tecavüz gibi kadının korunmasız şekilde cinsel ilişkiye zorlandığı durumlarda da kullanılabiecek bir yöntemdir.
Acil kontrasepsiyonun sürekli bir doğum kontrol yöntemi olmadığı, yalnızca son çare olarak uygulanması gerektiği hastaya açıklanmalıdır. Acil kontrasepsiyonun düşük yaptırıcı bir etkisi yoktur, oluşmuş gebeliği önlemez; bu amaçla kullanılmamalıdır.
İki çeşit oral kontraseptif vardır:
- Tek doz projestin (Levonorjestrel)
- Oral tek doz projestin reseptör modülatörü (Ulipristal asetat)
Levonorjestrel 72 saat içinde alındığında; Ulipristal 120 saat içinde alındığında etkilidir.
YAN ETKİLERİ
Bulantı Ve Kusma
Sadece levonorgestrel kullanan hastaların yaklaşık %18’inde bulantı, %4’ünde kusma ortaya çıkmaktayken, bu oranlar kombine preparat kullanan hastalarda sırasıyla %43 ile %16 olarak bulunmuştur. Yalnızca levonorgestrel ile bulantı ve kusma oranı daha düşük bulunmuştur. Bu şikayetler ortaya çıktıklarında, genellikle 3 gün içinde geçmektedir. Kombine preparat kullanılacaksa birlikte bir antiemetik önerilebilir. Acil kontrasepsiyon uygulandıktan sonraki 2 saat içinde kusma olursa dozun tekrarlanması gerekir. Acil kontrasseptiflerin vajinal yolla uygulandığı çalışmalarda bu yolla emilim sağlandığı gösterilmiştir.
Adet Gecikmesi
Acil kontrasepsiyon kullanımında adet bir hafta erken veya geç olabilmektedir. Hastaların bu konuda bilgilendirilmeleri gerekir. Ancak gecikme durumunda gebelik olasılığın elenmesi gereklidir.
Kanama Düzensizliği
Bazı kadınlarda acil kontrasepsiyondan sonra düzensiz kanama veya lekelenme görülebilir. Bu yan etki çeşitli çalışmalarda %0-17 arasında değişen oranlarda saptanmıştır. Kanama düzensizliği genellikle tedavisiz düzelir, ancak ektopik gebelik olasılığın elenmesi gerekir.
Diğer Yan Etkiler
Karın ağrısı, memelerde hassasiyet, baş dönmesi ve yorgunluk hissidir. Bu etkiler de en fazla birkaç gün içinde kaybolur.
Acil oral kontraseptif kullanımında aşağıdaki hususlar hastaya mutlaka söylenmelidir:
- Acil kontrasepsiyonun maksimum etkinliği sağlaması için cinsel ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede alınması gereklidir.
- İki saat içinde kusulursa tekrar uygulama yapılması gerekir.
- Hastaya adetinin 1 hafta önce veya sonra olabileceği anlatılmalı, ancak gecikme durumunda gebelik olasılığının akılda tutulması gerektiği belirtilmelidir.
- Pelvik ağrı ve kanama düzensizliği de ektopik gebelik olasılığını düşündürmelidir.
- Acil kontrasepsiyon sürekli olarak uygulanabilecek bir yöntem değildir, hastalara düzenli bir kontraseptif yöntem uygulama konusunda danışmanlık verilmesi gereklidir.
ACİL ORAL KONTRASEPTİFLER SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.
“ACİL ORAL KONTRASEPTİF KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.
0 yorum