İNSÜLİN SALGILATICILAR İLE İLGİLİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

İNSÜLİN SALGILATICILAR İLE İLGİLİ DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• İnsülin salgılatıcılar, bolus insülin salgılar; tokluk kan şekerini düşürürler.
• Hipoglisemi riskleri vardır, bu nedenle hasta öğün atlamamalı ve kendini aç bırakmamalıdır. Antilipolitik etkileri vardır; kilo aldırırlar.
• Sadece tip-2 diyabette kullanılırlar.

İnsülin salgılatıcılar iki gruptur.

SÜLFONİLÜRELER

Etki Mekanizması

Pankreasın β hücrelerinden insülin salınımını uyarırlar. Hem bazal insülin salgısında hem de glikoz yüklemenin veya yemeğin yaptığı insülin salgısında artış olur.

ATP’ye duyarlı K⁺ kanallarını bloke ederek depolarizasyona, içeri Ca²⁺ girişine ve insülin ekzositozuna sebep olurlar.

Karaciğerde glikoz üretimini azaltabilir ve periferal insülin duyarlılığını artırabilirler.

Sülfonilüreler 1. kuşak ve 2. kuşak olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.

2. Kuşak Sülfonilüreler

• Tam veya tama yakın absorbe edilirler.
• Günün ilk ana öğününden hemen önce veya yemek sırasında alınabilir. Yemekten önce alınması daha iyidir.
• Genelde günde 1 kez kullanılır (Bazen 2×1).
• Plazma albüminine yüksek oranda bağlanırlar.
• Karaciğerde önemli oranda metabolize edilerek elimine edilirler.
• Karaciğer yetmezliği durumunda doz azaltılması gerekebilir.

Türkiye’de Müstahzarı Olan Sülfonilüreler

• Glibenklamid (Gliburid)
• Glimeprid
• Glipizid
• Gliklazid

Glibenklamid

• Gravimetrik etki gücü en yüksek olan uzun etkili iki sülfonilüreden biridir (Diğeri glimeprid).
• Hipoglisemi riski yüksektir, bu nedenle çok fazla tercih edilmez.
• Yatkınlığı olanlarda disülfiram-benzeri reaksiyon yapabilir.
• Yapıca tiyazid diüretiklerine benzediği için diüretik etkisi vardır.

Glimeprid

• Uzun etkilidir ve gravimetrik gücü yüksektir.
• Hipoglisemi riski vardır (Glibenklamid kadar değil).
• Hepatik ve hematolojik yan etkiler yapabilir.

Glipizid

• Orta etki sürelidir.
• Besinler absorpsiyonu azalttığı için yemekten 30 dk önce alınması iyi olur.
• Hipoglisemi riski vardır (Glibenklamid kadar değil).

Gliklazid

• Nispeten uzun etkilidir.
• Trombositler üzerine antiagregan etkisi vardır.
• Diğer sülfonilürelere göre daha az hipoglisemi yapar; en çok tercih edilen sülfonilüredir.

SÜLFONİLÜRELERİN YAN ETKİLERİ

• Mide-bağırsak kanalını tahriş ederek bulantı, kusma, mide ekşimesi, karın ağrısı ve diyare yapabilir.
• Ciltte alerjik döküntü oluşabilir.
• Kemik iliğini deprese ederek lökopeni, trombositopeni ve agranülositoz yapabilirler.
• Kilo artışına sebep olurlar.
• Uzun süre kullanıldıklarında potansiyel kardiyotoksik etkilere sebep olabileceği için kalp hastalarında kullanılmaması önerilir.
• Tip-1 diyabette, karaciğer ve böbrek yetmezliğinde, laktasyon ve gebelikte kontrendikedir.
• Hipoglisemi yaparlar. Bu nedenle hasta öğün atlamamalı ve kendini aç bırakmamalıdır. Yanında her zaman şekerli yiyecekler bulundurmalıdır. Hipoglisemi belirtileri hastaya anlatılmalıdır.
• Hasta olmayan kişilerde de hipoglisemi yapar.

MEGLİTİNİDLER

Etki Mekanizması:

İnsülin salınımını uyarırlar. Sülfonilürelerin aksine etkisi hızlı başlar ve kısa sürer.

• Sülfonilüreler gibi günde 1 kez değil her öğün yemekten önce alınır; tokluk kan şekerini düşürür. (3×1)
• Etki süresi kısa olduğu için hipoglisemi yapma potansiyeli daha düşüktür. Fakat öğün atlanırsa mutlaka ilaç da atlanmalıdır; hipoglisemi oluşabilir. Öğün eklenirse ilaç da eklenir.
• Yemekten önceki 30 dk içerisindeki zaman diliminde alınmalıdır (0-30 dk).
• Sülfonilüreler ile birlikte kullanılmamalıdır.

Meglitinidler iki tanedir:

• Repaglinid
• Nateglinid

Repaglinid

• Bağırsaktan çok çabuk absorbe edilir.
• Karaciğerde hızlı metabolize edilir.

Nateglinid

• Çabuk absorbe edilir.
• Ürik asit düzeylerini artırabilir.

MEGLİTİNİDLERİN YAN ETKİLERİ

• Hipoglisemi ve kilo artışına neden olurlar fakat sülfonilüreler kadar değildir.
• Kusma, karın ağrısı, diyare gibi gastrointestinal rahatsızlıklara sebep olabilir.
• Ciltte döküntü gibi alerjik reaksiyonlara sebep olabilir.
• Nateglinid ürik asit düzeylerini artırabilir.
• Karaciğer yetmezliği olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.

GÜNCEL MÜSTAHZAR TABLOLARI DA İÇEREN İNSÜLİN SALGILATICILAR SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.

DİABETES MELLİTUS SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.