PENİSİLİNLERİN YAN ETKİLERİ VE PENİSİLİN ALERJİSİ
Penisilinler ilk bulunan ve yeni türevlerinin de bulunmasıyla en hızlı gelişim gösteren antibiyotik grubudur.
Güçlü bakterisid etkili, alerjik olmayanlarda düşük toksisiteli ve ucuz ilaçlardır. Bu nedenle çeşitli enfeksiyonlarda en tercih edilen ilaçlardandır.
Penisilinlerde temel yapı 6-APA’dır. Antibakteriyel etki için 6-APA halkasının bozulmaması gerekir. Temel yapıda bulunan beta-laktam halkası, bakterilerin ürettiği beta-laktamaz enzimi tarafından açılır ve penisiloik asit türevlerine parçalanır. Penisiloik asit türevleri antibakteriyel etki göstermez. Bu maddeler vücutta hapten rolü oynarlar; antijenik etki gösterirler. Penisiloik asit türevleri penisilin alerjisinde vücutta penisiline karşı antikor oluşmasından ve alerjik reaksiyon gelişmesinden sorumludur.
YAN ETKİLERİ
Oral yoldan yüksek doz kullanımda bulantı, kusma, diyare, karın ağrısı yapabilir. Penisilinlerin normal dozda kullanımında da bazı hastalarda bu yan etkiler görülebilmekle beraber bu yan etkilerin ilacın bitmesiyle beraber ortadan kalkacağı hastaya söylenmelidir.
Tedavi süresi uzunsa bağırsak florasının bozulmasına bağlı olarak süperenfeksiyon oluşabilir.
İm enjeksiyon bölgesinde ağrı yapabilir.
İv infüzyon verileceği zaman da yavaş infüzyon yapılmalıdır, hızlı yapılması halinde konvülsiyon oluşumuna sebep olabilir.
Penisilinler nörotoksik ilaçlardır; çok yüksek kan düzeyine ulaştıklarında nöbete neden olabilirler. Ayrıca penisilinler GABA inhibisyonu oluşturabilecekleri için epileptik hastalarda dikkatli olunmalıdır.
Hafif cilt döküntüsüne neden olabilir.
Penisilin alerjisine sebep olabilir.
Penisilin Alerjisi
Penisilinler düşük toksisiteli ilaçlardır. Direkt veya yalın toksik etkileri en düşük ilaç grubudur. Fakat alerjik yan etkileri oldukça fazladır.
Bütün penisilin türleri penisilin alerjisi yapma potansiyeline sahiptir. Ayrıca çapraz-alerji durumu vardır; bir penisilin türüne alerjisi olan kişi, diğer penisilin türlerine de alerjiktir.
Penisiloik asit türevleri penisilin alerjisine sebep olan etkendir.
Penisilinler 4 alerji tipini de oluşturabilirler. En sık tip-1 alerjik reaksiyonlar görülür. Ürtiker, kaşıntı, anjiyoödem gibi hafif belirtiler verir ve genelde hemen uygulama sonrası gözlenir.
Penisilin alerjisi belirtileri ilaç uygulanışından dakikalar sonra ortaya çıkar. Bulantı, kusma, karın ağrısı, dudağın, damağın şişmesi, huzursuzluk başlangıçta gözlenen belirtilerdir. Daha sonra bronkospazma bağlı nefes almada zorluk, hışırtılı solunum ve göğüs sıkışması görülür.
Akut anaflaksi ile kendini gösteren tehlikeli tip-1 reaksiyon az görülür ancak vakaların %10’unda ölüme neden olur.
Penisilin alerjisine bağlı geç reaksiyonlar (72 saat sonra) en sık gözlenen (%80-90) durumdur. En sık gözlenen belirti ciltte döküntüdür. Nadiren ilaç ateşi de olabilir. Penisilin türleri alerjik olmayan kişilerde de hafif cilt döküntüsü oluşturabilir, karıştırılmamalıdır.
Penisilin alerjisi olan kişiler, sefalosporinlere de alerjik olabilirler. Bu nedenle penisilin alerjisi olan hastaya sefalosporin başlanmamalıdır.
Oral penisilin kullanımında daha nadir alerji gözlenir; iv verilişte daha sıktır.
Alerjik hastalığı olan kişiler pensilin alerjisine daha yatkındır.
Dozun yüksekliği ve kullanım süresinin uzunluğu alerji potansiyelini artırır.
0 yorum