STATİNLERİN İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ

STATİNLERİN İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ

Statinler, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi amacıyla; serum kolesterol düzeylerini düşürmek amacıyla en sık kullanılan ilaç gruplarından biri olup LDL kolesterolün düşürülmesinde en güçlü ve en etkin ilaç grubu olarak bilinirler.

Statinler, genellikle iyi tolore edilirler ancak tedavi sırasında miyopati ve karaciğer enzimlerinde artış ve nadiren de olsa ciddi bir yan etki olan rabdomiyoliz görülebilir. Statinlerin bazı ilaçlarla ve greyfurt suyu gibi gıdalarla etkileşme göstermesi de oldukça önemlidir. Özellikle, yüksek dozlarda ya da kendileriyle etkileşen ilaçlarla beraber kullanıldıklarında yan etki riskleri artar. Statin kullanan hastalarda yan etki riski ve ilaç etkileşimleri ihtimali dikkate alınmalı ve gerekli hasta eğitimleri yapılmalıdır.

Statinlerin metabolizmasında sitokrom P450 enzimleri önemli rol alır.  Lovastatin, simvastatin, atorvastatin gibi statinler özellikle ritonavir, ketokonazol ve itrakonazol gibi CYP3A4’ü güçlü inhibe eden ilaçlarla beraber yüksek dozda kullanıldıklarında kas toksisitesi riskini artırırlar. Statinler ayrıca verapamil ve diltiazem gibi CYP3A4 üzerinde orta dereceli inhibisyon yapan ilaçlarla da dikkatli bir şekilde kullanılmalıdırlar.

Statinlerin greyfurt suyu ile önemli etkileşimi vardır. Lovastatin, simvastatin, atorvastatin gibi statinleri kullanan hastalar greyfurt suyu tüketmemeleri konusunda uyarılmalıdır.

“GREYFURT SUYU-İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ” Yazısı İçin TIKLAYINIZ.

Statinlerin metabolizmasından sorumlu sitokrom P450 enzimleri şunlardır:

• Atorvastatin: CYP3A4
• Fluvastatin: CYP2C9, CYP3A4 (minör)
• Lovastatin: CYP3A4                                                             
• Rosuvastatin: CYP2C9, CYP2C19 (minör)
• Simvastatin: CYP3A4

Bu enzimlerin aktivitelerini etkileyen ilaçların statinler ile etkileşme potansiyelleri vardır.

Statinlerin Plazma Konsantrasyonunu Artıran İlaçlar 

Sitokrom P450 enzim sistemi ile metabolize olan ilaçlar ve besin maddeleri statinler ile etkileşirler.

CYP3A4 enzimini inhibe edenler

• Azol Grubu Antifungaller:İtrakonazol, ketokonazol
• Kalsiyum Kanal Blokörleri: Diltiazem, verapamil

Ayrıca greyfurt suyu da CYP3A4 enzimini inhibe eder.

CYP3A4/Organik anyon taşıyıcı polipeptit inhibitörleri

• İmmünsüpresifler: Siklosporin
• Makrolid Antibiyotikler: Klaritromisin, eritromisin
• Proteaz İnhibitörleri: Ritonavir, lopinavir

CYP3A4/CYP2C9 inhibitörleri

• Antiaritmikler: Amiodaron

CYP2C9 inhibitörleri

• Azol Grubu Antifungaller: Flukonazol

CYP2C9,CYP2C19, glukuronidasyon ve organik anyon taşıyıcı polipeptit inhibitörleri

• Fibratlar: Gemfibrozil

Statinlerin Plazma Konsantrasyonlarını Azaltan İlaçlar

• Tüberküloz İlaçları: Rifampin
• Antiepilepileptikler: Fenitoin, karbamazepin

Ayrıca sarı kantaron (Hyprericum perforatum) P450 enzim sistemini indüklediği için statinlerin plazma konstantrasyonlarını azaltır.

Statinlerin Diğer İlaçlar Üzerine Etkileri

Statinler de etkileştikleri bazı ilaçlar gibi, sitokrom P450 enzim sistemini inhibe ederler ve birçok statin varfarinin antikoagülan etkisini hafifçe artırırlar. Antikoagülan tedavisine statin eklendiğinde veya çıkarıldığında, uluslararası normalleştirilmiş oran (INR) değerleri yakından izlenmelidir.

Özellikle simvastatinin ve atorvastatinin yüksek dozlarda, digoksinin plazma konsantrasyonunu % 20’ye kadar artırabilmektedir; bu etkileşmenin klinik önemi azdır ama yine de dikkatli olunmalıdır.

Kaynak:

1. Çetin T. ve Özgüneş H. Statinlerin Toksikolojik Açıdan Değerlendirilmesi. Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy (2017) 37(1): 18-28.

“STATİNLERİN YAN ETKİLERİ VE BU YAN ETKİLER İÇİN HASTA EĞİTİMİ” Yazısı İçin TIKLAYINIZ.