İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMLERİ-2

İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMLERİ-2

İlaç toksisitesini azaltmak ve ilacın etkisini olumlu yönde artırmak için ilaç-besin etkileşimleri bazen istenilen şekilde de oluşturulabilmektedir.

İlaç-Besin Etkileşimi Sonucu Etkinliği Artan Bazı İlaçlar

Demir Preparatları

• C vitamini (Askorbik asit), fitatlara demir şelasyonunu önler, bu demirli formda demirin azalmasını sağlar. Demir emilimi artar.
• Emilimin zayıf olduğu hastalarda demir ile askorbik asit birlikte verilmeli. Örneğin sabah demir preparatını almadan önce domates, biber gibi c vitamini içeren yiyecekler yenmesi emilimi artıracaktır.

Statinler

• Bitki stanolü kolesterol emilimini engeller. Düşük yoğunluklu lipoprotein ve serum kolesterol seviyesi azalır.
• Hipolipidemik tedavide tamamlayıcı olarak ya da diyette günde 2-3 kez stanoller kullanılabilir.
• Bitkisel stanoller, bitkilerin yapısında yer alır ve insan sağlığı için çeşitli biyoaktif özelliklere sahip önemli sterollerdir. Stanoller doymuş bir halka yapısına sahip bitkisel sterollerdir. Bitkisel stanoller, bitki sterollerinin 5α-doymuş türevleridir ve kolesterol yapısına benzerlikleri ile bilinirler, ancak yapılarında C-24’te bir metil veya bir etil grubunun farklı olmasıyla kolesterolden ayrılırlar. Bitkisel sterollerin ve stanollerin en iyi kaynakları tam tahıllar, sebzeler, bitkisel yağlar, yağlı tohumlar ve meyvelerdir.

Griseofulvin

• Yağlı besinler ile emilim ve disintegrasyon artar. Plazma ilaç konsantrasyonu artar; terapötik etki artar.
• Besinlerle alınmalıdır.

İzoniazid

• Piridoksin (B6 vitamini) ile mevcut piridoksal fosfatın artması sonucu izoniazid indüklü periferal nöropati önlenir.
• İzoniazid tedavisi alan çocuk ve yetişkin hastalara profilaktik olarak piridoksin başlanabilir.

Sefuroksim Aksetil

• Besinler ve süt, gastrik pH’nın azalması sonucu ilacın emilimini artırırlar. İlacın plazma konsantrasyonu artar ancak bakterisidal aktivite etkilenmez.
• Süt veya besinlerle beraber alınması tercih edilir.

İtrakonazol

• Besin ve asitli içecekler ile asidik ortamda emilim ve çözünürlüğün artması sonucu plazma ilaç konsantrasyonu artar; terapötik etkinlik artar.
• Kapsülü asidik bir içecekle veya besinle alınmalıyken; oral solüsyonu boş mideye alınmalıdır.

Metotreksat

• Folik asit ile azalmış folat metabolitleri seviyesi artar ve romatoid artrit tedavisinde metotreksat toksisitesi azalır.
• Metotreksat tedavisi alan hastalarda haftalık 1mg, 5mg ve 27,5 mg folik asit başlanabilir.

Misoprostol

• Besinler ile emilim oranı azalır, pik plazma konsantrasyonu azalır; diyare sıklığı azalır.
• Besinlerle beraber alınmalıdır.

Nitrofurantoin

• Besinler ile emilim ve dissolüsyon artar. Üriner konsantrasyonun devamlılığında artış, pik plazma konsantrasyonununda azalma olur.
• Besinlerle beraber alınmalıdır.

İzotretinoin

• Besinler emilim ve çözünürlüğü artırır. Plazma ilaç konsantrasyonunun artmasıyla terapötik etki artar.
• Besinlerle alınmalıdır.

Kaynaklar:

1. Çorum D. ve Üney K. Besin-İlaç Etkileşimleri. Dicle Üniv Vet Fak Derg 2017;10(1):38-55.
2. Çekici H. ve Yıldıran H. Bitkisel Sterollerin/Stanollerin Aterosklerotik Süreç ve Kardiyovasküler Hastalıklar Üzerine Etkisi. Sakarya Tıp Dergisi 2019;9(2):218-229.

“İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMLERİ-3” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.